یکی از روش‌‌هایی که برای فرم‌دهی فلزات استفاده می‌شود، روش ریخته‌گری ریژه است. در این نوشته به یکی از پرکاربردترین اصطلاحات رایج بازار طلا یعنی ریژه می‌پردازیم و سعی می‌کنیم آن را به همراه روش ریخته‌گری ریژه به شما توضیح دهیم. با طلاین همراه باشید تا بدانید ریژه چیست.
ریخته‌گری چیست؟ قالب ریخته‌گری چه کاربردی دارد؟
ریخته‌گری به زبان ساده یعنی یک ماده مذاب را به کمک یک قالب خاص به شکلی خاص تبدیل کنیم. شمش‌های طلا و نقره باید در قالب شمش‌های طلا شکل بگیرند. فلزات گرانبها قبل از ذخیره، فروش، سرمایه گذاری یا تبدیل به مصارف دیگر باید در قالب ریخته شوند. هر فلز بسته به ویژگی‌ها و نیاز‌های ذوب خود قالبی جداگانه نیاز دارد.
در ادامه به سراغ معرفی انواع قالب‌های ریخته‌گری طلا از جمله ریژه می‌رویم.
قالب‌های ریخته‌گری طلا چه ویژگی دارند؟
قالب‌های طلا دارای این ویژگی‌های استثنایی هستند:
- مقاومت حرارتی عالی
- مقاومت در برابر خوردگی
- هدایت حرارتی خوب
- مقاومت در برابر اسیدیته و قلیایی بودن
- مقاوم در برابر ضربه
- صرفه‌جویی در انرژی
- قابلیت جابه‌جایی شمش‌ها پس از ریخته‌گری
بررسی‌ها نشان می‌دهند یک شمش طلا که به کمک ریژه ریخته‌گری می‌شوند کیفیت و ماندگاری بالا‌تری دارند.
قالب ریخته‌گری طلا چه کاربردی دارند؟
قالب‌های ریخته‌گری شمش طلا به طور گسترده در ریخته‌گری، متالوژی، صنایع شیمیایی، مکانیکی و برق استفاده می‌شود.
ریخته گری ریژه چیست؟
ریخته‌گری ریژه با استفاده از قالب ریژه انجام می‌شود. دمای قالب ریژه، باید پیش از ریژه ریزی مذاب افزایش داده شود تا در ویسکوزیته (گران‌روی، چسبناکی) مذاب اثر مخرب نداشته باشد. این فرآیند خیلی حساس است و عدم دقت به هریک از مسائل می‌تواند منجر به صدمه دیدن قالب و قطعه تولید شده بی‌کیفیت شود.
فرایند ریخته‌گری در قالب ریژه
به فرایند ریخته‌گری به کمک قالب ریژه (فلزی) روش ثقلی هم می‌گویند. این قالب معمولا از دو یا تعدادی قطعه فلزی ساخته شده که به وسیله گیره، پیچ و مواردی این‌چنین به هم متصل می‌شود و جهت تولید قطعه‌ای با تعداد زیاد و مستمر مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای ریختن ماده مذاب در قالب، از وزن یا نیروی ثقل آن ماده استفاده می‌شود و نیروهای خارجی ( مثل فشار یا پرس) در آن نقشی ندارند. در واقع عامل عمده و موثر پر شدن قالب، فشار حاصل از اختلاف ارتفاع دهانه بارریزی و محفظه قالب است و به همین دلیل این روش را ریخته‌گری ثقلی یا وزنی نیز می‌نامند.
انواع قالب ریخته‌گری ريژه چیست؟
در ادامه انواع قالب ریخته‌گری ریژه را به شما معرفی می‌کنیم:
قالب چدن ریژه چیست؟
ریژه‌های چدن معمولاً از چدن خاکستری تشکیل می‌شوند، زیرا مقاومت خوبی در برابر تغییرات دمایی مکرر دارند. قالب‌های چدن برای ریخته‌گری فلزات گرانبها و غیر آهنی به شکل‌های مستطیلی استفاده می‌شوند. دمای کار قالب چدنی بین ۱۲۵۰ تا ۱۳۰۰ درجه سانتیگراد می‌باشد. ریژه‌های چدنی هم در جواهرسازی و هم در فلزکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. ضریب انبساط حرارتی چدن کمتر از فولاد است، در نتیجه فولاد در هنگام انجماد بیشتر منقبض می‌شود که خارج کردن شمش از قالب میله‌ای چدنی را آسان‌تر می‌کند. دیواره‌های داخلی قالب توسط قیر یا کربن ریز پوشیده شده است. مواد پوشش داده شده در طول انجماد تجزیه می‌شوند که از چسبیدن شمش‌های منجمد شده به دیواره‌های داخلی قالب جلوگیری می‌کند.
قالب گرافیت ریژه چیست؟
قالب‌های شمش طلا Superbmelt از گرافیت با کیفیت بالا ساخته شده‌اند که به طور ویژه‌ای برای ریخته‌گری شمش‌های فلزات گرانبها در دستگاه ریخته‌گری شمش طلا در خلأ ساخته شده‌اند. ریژه‌های شمش طلا در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف وجود دارد که اکثراً با در همراه هستند. قالب‌های میله‌ای (شمش) برای تمام ظرفیت‌های ریخته‌گری شمش طلا مناسب هستند. کوچک، متوسط و بزرگ، از ۱۰۰ گرم تا یک کیلوگرم اندازه‌های قالب‌های ریژه گرافیت هستند.
ریژه‌های انجماد طلا اغلب با گرافیت دانه ریز ساخته می‌شوند و دارای روکش بسیار صاف است که باعث می‌شود شمش‌های فلزات گرانبها ظاهری صاف و تمیز داشته باشند. از قالب گرافیت برای ساخت شمش‌های طلا، نقره، مس، پلاتین و سایر فلزات استفاده می‌شود. خاکستر گرافیت (اجزای قالب شمش طلا) کمتر از ۰.۱٪ است که این بدین معنی است که فلزات گرانبها شما در طول ریخته‌گری آلوده نمی‌شوند.
جمع‌بندی
در این نوشته از طلاین به سراغ بررسی این مفهوم رفتیم که ریژه چیست و چه کاربردی در صنعت ریخته‌گری فلزات دارد. شما با این اصطلاح چگونه آشنا شده‌اید؟ چه انواع دیگری از قالب‌های ریژه را می‌شناسید؟ خوشحال می‌شویم به سوالات دیگر شما در این زمینه هم پاسخ بگوییم.
سوالات متداول:
آیا طلا در طول ریخته‌گری ناخالص می‌شود؟
خیر. خاکستر‌های گرافیت به کار رفته در قالب ریژه کمتر از یک‌دهم درصد هستند و این یعنی عیار طلا پس از ریخته‌گری عوض نمی‌شود.
ریخته‌گری ريژه چیست؟
به ذوب کردن طلا به کمک قالب‌های ریژه ریخته‌گری ریژه می‌گویند.
فهرست مطالب
سلام خسته نباشید ، خودمون میتونیم قالب به شکل و سایز دلخواه بدیم تراشکار با چدن برامون بسازه جواب میده ؟
ممنون میشم پاسخ بدید
سلام وقت به خیر. بله. طلای آب شده امکان تبدیل به شکل‌های خاص و مد نظر شما را دارد. در این رابطه با یک طلا ساز مشورت کنید.
ممنون از سایت خوبتون. علاوه بر سرمایه گذاری طلا شما دارین می‌شین یه دانش‌نامه در زمینه مفاهیم طلا. دمتون گرمه واقعا
اقا دمتون گرمه ولی کاش گفته بودین بهترین ریژه طلا چیه؟ کدوم مدلشه یعنی؟
سلام همراه گرامی هر ریژ برای کاری مناسب است بهتر یا بدتر ندارد؛ ولی به‌طورکلی ریژ گرافیت ظرافت بیشتر دارد.
با سلام. سوالی که از خدمت شما داشتم این است که طرز استفاده از ریژه چیست؟
یعنی یکی از قالبای ریخته گری اسمش ریژه است؟
خیر دوست عزیز ریژه نام فرایند ریخته‌گری و نوع قالب‌های مورداستفاده در این فرایند است.
ممنون. من هی می‌شنیدم استادم می‌گفت ریژه، ریژه… هی نمی‌فهمیدم یعنی چی…