همه چیز درباره مالیات طلا، انواع و نحوه محاسبه

بحث مالیات طلا یکی از مهم‌ترین و داغ‌ترین اخباری است که در حوزه طلا پیش آمده و بسیاری از افراد از جمله طلا فروش‌ها، مردم عادی و سرمایه گذاران طلا در این باره سوال دارند. در این نوشته از طلاین به طور مفصل به بررسی مالیات خرید طلا، مالیات بر عایدی طلا و مالیات بر ارزش افزوده را به شما توضیح می‌دهیم.

انواع مالیات طلا

تمامی کالاهای موجود در بازار مشمول مالیات می‌گردند؛ اما به طلا چند دسته مالیات تعلق می‌گیرد:

1. مالیات بر عایدی طلا: این مالیات دارای نرخ ۰ الی ۴۰ درصد است.
2. مالیات بر ارزش افزوده طلا: نرخ این مالیات ۹ درصد است.
3. مالیات عملکرد طلافروش: نرخ این مالیات ۱۵ الی ۲۵ درصد است.

در ادامه هر یک از این انواع را به صورت تخصصی بررسی می‌کنیم. 

مالیات بر ارزش افزوده طلا

مالیات بر ارزش افزوده، نوعی مالیات غیرمستقیم به شمار می‌رود. به عبارتی دیگر مالیاتی بر ارزش افزوده مالیاتی است که به طور غیرمستقیم طی فرایند تولید با افزایش ارزش کالا و خدمات از مصرف‌کننده نهایی دریافت می‌شود. یکی از کالاهای موضوع مالیات بر ارزش افزوده طلا است. مالیات خرید طلا، مالیاتی است بنابر نرخ قانونی از خریداران طلا اخذ و توسط فروشنده به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود.

هم‌چنین بخوانید: مالیات بر ارزش افزوده چیست

نرخ مالیات بر ارزش افزوده طلا

درگذشته اصل طلا به همراه اجرت و سود آن، موضوع مالیات قرار می‌گرفت؛ اما با اعتراض فعالان صنف طلا مبنی بر اینکه طلا یک کالای سرمایه‌ای است نه مصرفی و نباید مشمول مالیات بر ارزش افزوده شود. طبق قانون فعلی مالیات بر ارزش افزوده ۹ با نرخ درصد قابل‌اعمال خواهد بود که این نرخ صرفاً به اجرت ساخت و سود طلا تعلق می‌گیرد و اصل طلا معاف از مالیات است.

مالیات بر ارزش افزوده طلا چگونه پرداخت می‌شود؟

مالیات طلا که صرفاً به اجرت ساخت طلا و سود فروشنده تعلق می‌گیرد باید از طریق سامانه مالیات بر ارزش افزوده به آدرس اینترنتی www.evat.ir که زیر مجموعه سازمان امور مالیاتی است پرداخت شود. 

معافیت مالیات بر ارزش افزوده طلا

طبق مقررات مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰ ارزش اصل طلا، جواهرات و پلاتین به‌کاررفته در مصنوعات معاف از مالیات هستند؛ بنابراین صرفاً اجرت ساخت، حق‌العمل و سود فروشنده مشمول مالیات می‌شود. 

این معافیت منوط به ثبت‌نام طلافروشان در سامانه مخصوصی است که سازمان امور مالیاتی تعیین کرده است. طلافروشان همچنین باید به ثبت اطلاعات هر قرارداد فروش من‌جمله تفکیک ارزش طلا، اجرت ساخت و سود بپردازند. در صورت عدم ثبت اطلاعات معامله طلافروش به میزان ۹ درصد ارزش اصل طلا مشمول مالیات می‌شود.

لازم به ذکر است که طبق قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده از دی‌ماه ۱۴۰۰ اجرایی شد تا پیش‌ازاین هم اصل طلا هم سود و اجرت آن مشمول مالیات می‌گردید.

مالیات بر ارزش افزوده طلا چگونه محاسبه می‌شود؟

به‌طورکلی به ارزش اصل طلا، اجرت ساخت طلا اضافه می‌شود. سپس بر اساس قانون ۷ درصد سود نیز برای فروشنده در نظر گرفته شده است. برای محاسبه مالیات طلا میزان ۹ درصد از اجرت ساخت و سود در نظر گرفته می‌شود.

فرض کنید اصل طلای خریداری شده ۱۱۵ هزار تومان است. میزان اجرت ساخت ۱۵ هزار تومان گردیده است. با اضافه‌شدن ۷ درصد سود فروشنده مبلغ به ۱۳۹ هزار تومان افزایش می‌یابد. مالیات طلا تنها به اجرت ساخت و سود طلا تعلق می‌گیرد که میزان آن ۲۱۶۰ تومان محاسبه می‌شود. درحالی‌که طبق قانون سابق مالیات پرداختی ۱۲۵۰۰ محاسبه می‌گردید.

مالیات بر عایدی سرمایه طلا

در راستا اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه، من‌بعد خرید و فروش ملک، خودرو، طلا و انواع ارز مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌گردد. در واقع مالیات بر عایدی سرمایه به معنای مالیات بر مابه‌التفاوت خریدوفروش است که شامل موارد مصرفی نمی‌شود. این مالیات شامل دو بخش است: مالیات بر معاملات مکرر و مالیات عایدی معاملات مکرر. یعنی اگر خرید و فروش در بازه زمانی کوتاه بیش از حد نیاز مصرفی صورت گیرد فرد باید نسبت به مابه ازای حاصل شده از خرید و فروش مالیات بپردازد. 

اگر می‌خواهید بدانید چه افرادی و برای خرید و فروش چه کالاهای دیگری باید مالیات بر عایدی سرمایه را بپردازند، این نوشته را ببنید: مالیات بر عایدی سرمایه

نرخ مالیات بر عایدی سرمایه طلا

نرخ مالیات بر عایدی طلا به‌صورت پلکانی معکوس اعمال می‌شود. به‌طورکلی نرخ این مالیات صفر تا ۴۰ درصد است که بسته به حجم و مدت‌زمان نگهداری سرمایه تعیین خواهد شد. به‌طوری‌که نگهداری طلا و ارز کمتر از یک سال مشمول ۳۰ درصد، نگهداری طلا بین ۱ تا ۲ سال مشمول ۲۰ درصد و بیش از دو سال ۱۰ درصد مالیات خواهد داشت.

معافیت مالیات بر عایدی سرمایه طلا

اندوخته طلا تا میزان ۱۵۰ گرم از پرداخت مالیات بر عایدی طلا معاف است. ازآنجایی‌که گروه هدف این مالیات دلالان هستند لذا ۹۹ درصد مردم از پرداخت مالیات معاف هستند. لازم به ذکر است ملاک تعیین میزان مالیات فاکتور خرید است. 

مالیات بر عملکرد طلافروشان

طلافروشان مانند سایر مشاغل و اصناف که فعالیت اقتصادی دارند باید از سود عملکرد و فعالیت خود مالیات بپردازند. مالیات بر عملکرد طلافروشان یک نوع مالیات مستقیم است که نسبت به سود طلافروشان پس از کسر هزینه‌ها اعمال می‌شود. این مالیات را فروشنده می‌پردازد.

نرخ مالیات بر عملکرد طلافروشان

به‌طورکلی پس از کسر هزینه از درآمد طلافروشان سود خالص مشمول مالیات می‌شود. نرخ مالیات پلکانی افزایش می‌یابد به‌نحوی‌که ابتدا معافیت پایه کسر خواهد شد. سپس اگر سود اکتسابی تا ۵۰ میلیون تومان باشد نرخ ۱۵ درصد، اگر مابین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان باشد نرخ ۲۰ درصد و برای مبالغ بالاتر نرخ ۱۰۰ درصد اعمال می‌شود.

معافیت مالیات بر عملکرد طلافروشان

طبق مصوبات ۱۴۰۲، درصورتی‌که درآمد خالص طلافروشان تا سقف مبلغ ۲۸ میلیون ۸۰۰ هزار تومان باشد از پرداخت مالیات بر عملکرد معاف خواهند بود.

مقایسه انواع مالیات بر طلا

مالیات بر ارزش افزوده طلا با مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر عملکرد تفاوت دارد. در واقع مالیات بر طلا یک نوع مالیات غیرمستقیم و همان مالیات بر ارزش افزوده است که تقریباً نسبت به‌تمامی کالاها اعمال می‌شود و توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت می‌شود.

 درحالی‌که مالیات بر عایدی سرمایه نسبت به اندوخته سرمایه تعلق می‌گیرد. مشمول ۹۹ درصد مردم نمی‌شود گروه هدف این قانون دلالان و کسانی‌اند که با خریدوفروش طلا در مدت کوتاه سرمایه هنگفتی دریافت می‌کنند و عمدتاً شامل قشر مرفه جامعه می‌گردد. 

از طرف دیگر مالیات بر عملکرد، نوعی مالیات مستقیم است که مالیات بر درآمد طلافروشان تعلق می‌گیرد. مالیات بر عملکرد با کسر هزینه‌ها و میزان معافیت مالیاتی و اعمال نرخ‌های قانونی از طلافروشان اخذ می‌شود. 

برای آشنایی با انواع دیگر مالیات‌ها در ایران می‌توانید این نوشته را هم بخوانید: انواع مالیات چیست

جدول مقایسه انواع مالیات طلا

	وضعیت اجرایی	مأخذ مالیات	معافیت	نرخ	مسئول پرداخت
مالیات بر ارزش افزوده طلا	اجرایی شده	اجرت ساخت و سود طلافروش	اصل طلا	۹ درصد	خریدار نهایی
مالیات بر عایدی طلا	هنوز اجرا نشده است	مابه‌التفاوت مبلغ خریدوفروش	تا میزان ۱۵۰ گرم طلا	۰ الی ۴۰ درصد	سرمایه‌گذاران و دلالان
مالیات بر عملکرد طلافروشان	اجرایی شده	درآمد خالص حاصل از فروش	تا مبلع ۲۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان	۰ الی ۲۵ درصد	طلافروشان

مزایای اخذ مالیات طلا

طبق جز ۴ بند ب ماده ۲۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده ۱۴۰۰، طلافروشان موظف هستند از ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۲ صورت‌حساب‌های خرید و فروش طلا و جواهرات خود را در سامانه مودیان مالیاتی ثبت کنند. 

همچنین طبق جز ۲ بند ط تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۲ طلافروشان ملزم هستند از صورت‌حساب‌های الکترونیکی استفاده کنند. 

نتیجه اعمال مقررات مالیاتی، ایجاد شفافیت نسبت به میزان ارزش طلای فروخته شده، اجرت و سود به تفکیک است. در نهایت شفافیت مالی منجر به جلوگیری از پول‌شویی می‌گردد. از طرف دیگر مالیات از دیرباز یکی از منابع درآمد دولت بوده است که به مصرف عمران و آبادی می‌رسد.

معایب اخذ مالیات طلا

بنابراین، گفته فعالان صنف طلافروشان مالیات بر عایدی و سود فروشنده می‌تواند تحت‌تأثیر تورم و اوضاع اقتصادی کشور به طور غیرمنصفانه‌ای افزایش یابد. چرا که درصورتی‌که به علت تورم نرخ هر گرم طلا افزایش یابد، فروشندگان طلا باید مالیات بیشتری بپردازند. زیرا سازمان امور مالیاتی معتقد است عایدی و سود طلا نصیب فروشنده شده است. درحالی‌که این افزایش قیمت بنابر تورم رخ‌داده و سودی ایجاد نشده است. اگرچه اخذ مالیات طلا می‌تواند شفافیت اقتصادی در پی داشته باشد؛ اما نباید عدالت مالیاتی فدای سیاست مالیات ستانی شود. 

از طرف دیگر باتوجه‌به وضعیت اقتصادی و کاهش روزافزون ارزش ریال بسیاری از مردم برای جلوگیری از بی‌ارزش شدن پس‌اندازشان اقدام به خرید طلا و سکه می‌کنند و اخذ مالیات از محل اندوخته‌های مردم خلاف انصاف بوده و در شرایط فعلی اقتصادی موجب مشقت آنان می‌گردد. 

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی انواع مالیات بر طلا پرداختیم. مالیات بر ارزش افزوده طلا که دارای نرخ ثابت ۹ درصد بوده است که کماکان بدون تغییر باقی‌مانده است. اما محل اخذ مالیات محدود گردیده است به‌طوری‌که درگذشته این مالیات از اصل طلا به همراه اجرت ساخت و سود فروشنده اخذ می‌شد؛ درحالی‌که طبق قانون جدید اصل طلا از مالیات معاف بوده و تنها اجرت ساخت و سود فروشنده مشمول مالیات می‌گردند. از طرف دیگر مالیات بر عملکرد طلافروشان کماکان مانند سابق دریافت می‌شود. مالیات بر عایدی طلا هنوز به تصویب و اجرا نرسیده است. 

سؤالات متداول: