قالکاری طلا چیست و چگونه انجام می‌شود؟

قالکاری یکی از اصطلاحات طلا و زیرشاخه‌های مشاغل مرتبط با طلا است و فرایندی است که فلزات گران بها مانند طلا و نقره را از مواد زائد و زباله‌هایی که ممکن است در آن‌ها اثری از طلا باشد، جداسازی و بازیافت می‌کنند. قالکاری طلا سه مزیت مهم دارد: به کمک آن می‌توان اثرات زیست محیطی استخراج طلا را کاهش داد؛ فلزات گرانبها را احیا کرد و به ثروت و درآمد رسید.

در این نوشته از طلاین به بررسی بهترین روش‌های قالکاری طلا در خانه و محیط آزمایشگاهی می‌پردازیم و قالکاری خاک طلا را مورد بررسی قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.

قالکاری طلا چیست؟ قالکار طلا کیست؟

قالکاری طلا (Gold recycling): قالکاری یا غالکاری، عملی است که در آن طلای موجود در ضایعات پیدا شده و بازیافت می‌شوند. قالکارها با استفاده از کوره‌های بزرگ قالکاری تمام زباله‌ها را می‌سوزانند و از خاکستر باقی مانده آن‌ها با استفاده از اسید نیتریک و نقره، طلا را استخراج می‌کنند.

قالکار کسی است که در حرفه‌ی قالکاری مهارت دارد. قالکار طی یک پروسه بازیابی شیمیایی؛ مواد زائد را در کوره قالکاری ذوب می‌کند و فلزات گران بها را جداسازی می‌کند. قالکارها هرچیزی را که احتمال می‌دهند در آن طلا باشد، حتی به میزان اندک، بازیافت می‌کنند. همچنین طبق تجربیات قالکارها هرچه حجم وسایل، خاک و آب بیشتر باشد، مقدار طلای استخراج شده از آن نیز قابل توجه است.

ضایعات مورد استفاده برای قالکاری طلا

قالکارها برای جداسازی طلا، به سراغ چه منابعی می‌روند و چگونه قالکاری را انجام می‌دهند؟ محبوب‌ترین منابع برای پیدا کردن طلا و بازیافت آن عبارت‌اند از:

فاضلاب‌ها و خاک معدنی

فاضلاب‌ها‌ی در امتداد طلافروشی‌ها و کارگاه‌های طلاسازی یکی از مکان‌های محبوب قالکارها برای قالکاری محسوب می‌شود. قالکارها طلای زیادی را از این مکان‌ها استخراج می‌کنند و سود زیادی کسب می‌کنند. البته در این روش‌ قالکار‌ها باید با تجهیزات ایمنی و بهداشتی زیادی مجهز باشند تا آلودگی‌های فاضلاب‌ها به سلامتشان آسیبی وارد نکند.

برخی از خاک‌های معدنی شامل فلزات گران بها مانند طلا هستند که می‌توان با استفاده از قالکاری این فلزات را جداسازی کرد.

اگر با فلزات گرانبها آ‌شنا نیستید، این محتوا برای شما است: فلزات گرانبها چیست؟

خاک کف کارگاه‌های طلاسازی

در کف کارگاه‌های طلاسازی همواره مقداری گرد طلا همراه با غبار و خاک وجود دارد. قالکارها طلاها را از خاک‌ها جداسازی می‌کنند و طلای خالص را به طلاسازان تحویل می‌دهند. طلاسازها برای این کار در کف کارگاه‌های خود فنس‌های پلاستیکی یا فلزی پهن می‌کنند تا ذرات طلا به کفش افراد نچسبد. همچنین کارگاه‌هایی را انتخاب می‌کنند که هیچ روزنه و پنجره‌ای نداشته باشد. و برای هواکش‌های کارگاه فیلترهایی می‌گذارند تا ذرات طلا از کارگاه خارج نشود.

همچنین باید هنگام شست و شوی دست‌ها آب مصرفی داخل بشکه ریخته شود تا ذرات طلای چسبیده به دست‌ها داخل بشکه برود. سپس بشکه را به قالکارها تحویل می‌دهند تا طلا را بازیافت کنند. اگر می‌خواهید بیشتر با فرایند طلاسازی و ابزار‌ و کارگاه‌های آن آشنا شوید این نوشته را بخوانید: بررسی شغل طلاسازی

قطعات الکترونیکی برای بازیافت طلا

قطعاتی مانند بردهای الکترونیکی مانند بردهای موبایل و کامپیوتری، ضایعاتی هستند که به دلیل داشتن فلزات گران بها به روش قالکاری طلا بازیافت می‌شوند.

تجهیزات مورد نیاز قالکاری طلا

برای شروع قالکاری به چه ابزاری نیاز دارید؟

• کوره قالکاری به همراه ابزار مورد نیاز مانند انبر
• وسایل ایمنی برای محافظت از شخص مانند ماسک و دستکش
• وسایل شیمیایی برای اسید کاری و تیزآب کاری
• ابزار ذوب طلا مانند بوته ذوب
• سیستم تصفیه دود و بخارهای کوره

بسته به این که چه نوع منبعی را برای قالکاری طلا استفاده می‌کنید، ممکن است این ابزار کمی متفاوت باشند.

آموزش قالکاری طلا

مراحل قالکاری طلا عبارت‌اند از:

سوزاندن طلا در کوره‌های قال

ابتدا همه وسایلی که برای قالکاری طلا وارد کارگاه شده است را درون کوره‌ای بزرگ به نام قال می‌سوزانند و سپس خاکسترهای به دست آمده را درون کوره‌های کوچک می‌ریزند. قبل از اینکه خاکسترها را درون کوره‌های کوچک بریزند، مقداری اکسید سرب و نقره را داخل کوره‌ها ذوب می‌کنند. سپس خاکسترها را داخل مذاب سرب و نقره می‌ریزند. پس از گذشت چند دقیقه، ناخالصی‌های موجود در خاکسترها روی سطح مواد مذاب قرار می‌گیرد. طلا و نقره در کوره پایین‌تر از سرب و مواد ناخالص قرار می‌گیرد و ته نشین می‌شوند.

جداسازی ناخالصی‌ها و سرب

قالکارهای طلا کوره ها را کج می‌کنند تا مواد ناخالص و سرب از طلا و نقره جداسازی شود. پس از جداسازی مواد ناخالص، طلا و نقره گداخته به صورت قرص در کف ظرف کوره باقی می‌ماند. سپس با استفاده از چکش به قرص طلا و نقره ضربه می‌زنند تا سرب به طور کامل جداسازی شود. پس از چکش کاری باید طلا و نقره را از یکدیگر جداسازی کنیم.

استفاده از اسید نیتریک

برای این کار قالکارها قرص طلا و نقره را درون ظرف استیل می‌گذارند و به آن اسید نیتریک اضافه می‌کنند و آن ها را می‌جوشانند. در این مرحله چند مرتبه اسید نیتریک را به ظرف اضافه می‌کنند تا به طور کامل نقره را در درون خود حل کند و ذرات طلا در ته ظرف باقی بماند. البته احتمال دارد که طلای باقی مانده خالص نباشد. بنابراین ذرات طلای به دست آمده را با آب جوش شست و شو می‌دهند، اگر که رنگ آب به رنگ شیری تغییر کرد یعنی اینکه مقداری نقره همراه با طلا است. بنابراین این کار را آنقدر تکرار می‌کنند تا رنگ آب دیگر تغییر نکند و طلای خالص به دست بیاید.

جداسازی نقره از اسید نیتریک

سپس قالکارها باید نقره را نیز از اسید نیتریک جداسازی کنند. ابتدا باید محلول اسید نیتریک و آب و نقره را همراه با چند قطعه فلز مسی درون ظرف‌های پلاستیکی قرار می‌دهند. پس از گذشت چند ساعت، ذرات نقره جذب قطعات مس می‌شود. برای اینکه مطمئن شویم که دیگر نقره ای در محلول وجود ندارد، مقدرای نمک به آن اضافه می‌کنند، اگر که نمک به سرعت در آب ته نشین شود، به معنای این است که دیگر نقره‌ای در محلول وجود ندارد. اما اگر نمک در آب پخش شود، به معنای این است که مقداری نقره در محلول وجود دارد و باید این کار را ادامه داد تا تمام نقره جذب فلز مس شود.

قالکاری طلا در خانه

بسیاری از افراد به دنبال بهترین روش قالکاری طلا در خانه می‌گردند. باید بگوییم این روش بستگی دارد که بتوانید در خانه محلی مناسب برای بازیافت را فراهم کنید و سپس ابزار مورد نیاز برای قالکاری را تهیه نمایید. سپس باید منبعی که می‌خواهید از آن طلا را بازیافت کنید را هم انتخاب کنید. برای مثال اگر می‌خواهید به سراغ لوازم الکترونیکی بروید یا از پس‌ماند‌های کارگاه‌های طلاسازی استفاده کنید، بهترین روش قالکاری برای شما متفاوت خواهد بود.

هم‌چنین پیشنهاد می‌کنیم بخوانید: روش ذوب طلا در خانه

سخن آخر

در این نوشته به بررسی این سوال پرداختیم که قالکاری طلا چیست و در ایران به چه روش‌هایی انجام می‌شود. درست است که پس از یک قالکاری اصولی می‌توانید طلا بازیافت کنید که فلزی بسیار گرانبها است؛ اما به یاد داشته باشید نکات ایمنی قالکاری را به‌طور کامل رعایت کنید؛ چراکه ارزش سلامتی شما از طلا بسیار بالاتر است. آیا شما هم تجربه‌ای در غالکاری طلا داشته‌اید؟ آن را در بخش نظرات برایمان بنویسید.

سوالات متداول: