قیراط چیست؟ یک قیراط چند گرم است؟

اگر علاقه‌مند به خرید زیورآلات سنگی و خصوصاً الماس باشید؛ حتماً تا کنون کلمهٔ قیراط را شنیده‌اید. شاید دوست داشته باشید بدانید که قیراط چیست و چه چیزی را دربارهٔ یک سنگ قیمتی به ما نشان می‌دهد. قیراط یک واحد اندازه‌گیری کوچک است که در بیان وزن سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی مثل الماس، زمرد، یاقوت و مروارید کاربرد دارد و تقریباً در تمام دنیا به کار می‌رود. در این مقاله به بررسی کامل این واحد اندازه‌گیری پرکاربرد می‌پردازیم.

معنی کلمه قیراط چیست؟

در بررسی معنی کلمه قیراط، بیان تاریخچه آن می‌تواند جالب باشد. ریشهٔ اصلی کلمه قیراط به زبان یونانی بازمی‌گردد و از واژه keration  گرفته شده است. این واژه نیز خود از کلمه carob منشأ می‌گیرد، carob نام درختی است که یونانیان قدیم از دانهٔ آن برای اندازه‌گیری استفاده می‌کردند. اگرچه قیراط امروزه تنها برای اندازه‌گیری وزن سنگ‌های قیمتی به کار می‌رود؛ اما مدرکی که نشان‌دهنده استفاده از این دانه برای وزن کردن طلا و جواهرات در یونان قدیم باشد وجود ندارد.

بعدها این واژه به صورت قیراط یا قِرّاط وارد زبان عربی شد و در کشورهای اسلامی به عنوان واحدی برای اندازه گیری وزن دارو و سکه به کار گرفته شد. سپس ایتالیایی‌ها آن را از اعراب به صورت کلمه carato قرض گرفته و بعد نیز به زبان فرانسوی وارد کردند. نهایتاً در اواسط قرن پانزدهم این کلمه به صورت karat یا carat وارد زبان انگلیسی شد.

واژه قیراط که امروزه توسط فارسی‌زبانان استفاده می‌شود نیز از زبان عربی به زبان ما وارد شده و معادل نیم دانگ در نظر گرفته می‌شده است. البته در گذشته مفهوم قیراط برحسب شهر و منطقه کمی متفاوت بوده است.

تبدیل قیراط به گرم و سوت

در این بخش توضیح می‌دهیم که هر قیراط چند سوت است یا مقدار قیراط به گرم چطور محاسبه می‌شود. همان‌طور که گفته شد در گذشته واحد قیراط در مناطق و شهرهای مختلف متفاوت بود. برای مثال در مکه یک قیراط را ربع سدس دینار و در عراق نصف عشر دینار می‌دانستند. یا اینکه در لندن معادل ۰.۲‌۰۵۳ گرم، در فلورانس۰.۱۹۷۲ و در آمستردام۰.۲۰۵۷ گرم محاسبه می‌شد. یا اینکه در اصلاحات مالی دوران خلافت عبدالملک اموی مثقال را از۴.۵۵ گرم به۴.۲۵ گرم کاهش دادند و بنابراین قیراط رایج در اندازه‌گیری وزن سکه‌ها را نیز ۲۰.۱ مثقال (معادل ۰.۱۷۷ گرم) در نظر گرفتند. پس اگر در هر منطقه می‌پرسیدید که قیراط چیست، جوابی متفاوت دریافت می‌کردید.

هر قیراط چند گرم است؟

همهٔ این تغییرات نهایتاً در طول زمان موجب بروز مشکلاتی در تعبیر و تعیین مقیاس شده بود. تا اینکه در سال ۱۹۰۷ و در چهارمین کنفرانس عمومی وزن‌ها و اندازه‌گیری‌ها، یک تعریف واحد برای قیراط صورت گرفته و پذیرفته شد.

بعد از آن است واحد اندازی گیری در کشورهای زیادی به گستردگی مورد استفاده قرار گرفت. قیراط که به صورت kt یا ct نمایش داده می‌شود امروزه به صورت یک پنجم گرم (۰.۲ گرم یا ۲۰۰ میلی‌گرم) پذیرفته شده است.

هر قیراط چند سوت است؟

از آنجایی که هر گرم معادل ۱۰۰۰ سوت است یک قیراط برابر ۲۰۰ سوت محاسبه می‌شود. همچنین هر قیراط معادل یک بیست و یکم (۲۱/۱) مثقال و ۰.۰۰۷۰۶۵ اونس در نظر گرفته می‌شود. برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه کنید: یک الماس ۲ قیراطی معادل ۴۰۰ سوت، ۰.۴ گرم یا ۴۰۰ میلی‌گرم و ۰.۸۶ مثقال وزن دارد.

دقت کنید که واحد قیراط فقط در اندازه‌گیری وزن سنگ‌های قیمتی به کار می‌رود و برای اندازه‌گیری وزن سایر مصنوعاتی که از طلا ساخته می‌شوند از همان گرم و سوت استفاده می‌شود. اگر هم دوست دارید بیشتر با سوت آشنا شوید، این مطلب ما را از دست ندهید: سوت طلا چیست؟

چرا در سنجش وزن سنگ‌های قیمتی از قیراط استفاده می‌شود؟

شاید این سؤال پیش بیاید که لزوم استفاده از واحد قیراط چیست و چرا از همان واحد گرم یا سوت برای اندازه‌گیری وزن سنگ‌ها استفاده نمی‌شود؟ علت استفاده از قیراط به جای گرم این است که حتی تکه‌های بسیار کوچک سنگ‌هایی مثل الماس بسیار باارزش هستند و بنابراین لازم است که از واحدی کمتر از گرم برای این سنگ‌ها استفاده شود.

همچنین علت استفاده از قیراط به جای سوت نیز خواندن و نوشتن راحت‌تر آن در خریدوفروش است. (خواندن و نوشتن یک قیراط ساده‌تر از ۲۰۰ سوت است.) بنابراین، قیراط واحدی بیشتر از سوت و کمتر از گرم است که آن را تبدیل به مناسب‌ترین واحد برای اندازه‌گیری وزن سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی کرده است.

رابطه اندازه سنگ‌ها با قیراط چیست؟

مسلم است که هر چه یک سنگ قیراط بالاتری داشته باشد ارزش بیشتری نیز خواهد داشت، چرا که هر چه یک سنگ قیمتی اندازهٔ بزرگ‌تری داشته باشد کمیاب‌تر است و کمتر یافت می‌شود. برای مثال از هر یک میلیون سنگ یاقوت سرخ خامی که استخراج می‌شود تنها یک عدد اندازهٔ مناسب برای ساخت نگین یک انگشتر را دارد.

اما جالب است بدانید که اندازهٔ سنگ‌ها هیچ ارتباطی به وزن و در نتیجه قیراط آنها ندارد! در واقع آنچه اهمیت دارد چگالی سنگ یعنی نسبت جرم به حجم آن است. این یعنی ممکن است یک سنگ با اندازه کوچک‌تر از سنگی با اندازه بزرگ‌تر قیراط بالاتری را دارا باشد. این حالت هم در بین سنگ‌های مختلف دیده می‌شود:

• برای مثال دو سنگ یک اندازه از الماس و یاقوت وزن و قیراط یکسانی ندارند.
• گاهی دو الماس یک اندازه به علت تفاوت در کیفیت آنها وزن‌های متفاوتی دارند.

پس قیراط یک سنگ تنها وزن آن را نشان می‌دهد و تعیین کننده اندازهٔ آن نیست. علاوه بر آن ارزش یک سنگ به درخشندگی، کیفیت و رنگ آن نیز بستگی دارد. همهٔ این عوامل بر قیمت سنگ تاثیرگذار خواهند بود.

وزن‌های جادویی در الماس‌ها

بعضی از واحدهای رند قیراط برای الماس‌ها به عنوان وزن‌های جادویی شناخته می‌شود. هرچند از نظر بصری تفاوتی بین این الماس‌ها وجود ندارد و معمولاً کسی متوجه تفاوت بین یک الماس یک قیراطی و 0.99 قیراطی نمی‌شود، ولی تفاوت قیمت بسیار زیادی بین آن‌ها وجود دارد. الماس‌های نیم قیراطی، هفتاد و پنج قیراطی و یک قیراطی به عنوان وزن‌های جادویی شناخته می‌شوند.

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم به شما توضیح دهیم قیراط چیست و با تعریف واحد اندازه‌گیری قیراط و کاربرد آن آشنا شدیم و ریشه این کلمه و تاریخچهٔ تغییرات و استفاده از آن را بیان کردیم. همچنین به بیان نکاتی کاربردی درباره مفهوم وزن بر حسب قیراط و مواردی که باید در هنگام خرید سنگ‌های قیمتی به آن توجه کنید، پرداختیم. در صورت وجود هر گونه سؤال و ابهامی می‌توانید از طریق بخش کامنت‌ها با ما در تماس باشید.

همچنین اگر نیازمند اطلاعات کامل‌تری دربارهٔ واحدهای اندازه‌گیری طلا، جواهرات و سنگ‌های قیمتی هستید می‌توانید به مقاله اصطلاحات رایج بازار طلا از سایت طلاین مراجعه کنید. همچنین در سامانه طلاین شما می‌توانید در هر ساعتی از شبانه‌روز، سرمایه گذاری طلا را انجام دهید. قیمت‌های این سایت تحت نظر اتحادیه طلا هستند و می‌توانید به عنوان روشی برای سودآوری از آن استفاده کنید.

سوالات متداول: