تفاوت سکه بانکی و غیربانکی چیست؟ علت تفاوت قیمت سکه بانکی و غیربانکی

درباره تفاوت سکه بانکی و غیربانکی چه می‌دانید؟ شاید چیزهایی از شنیدن خاطرات آشنایان دور یا نزدیک از خرید اشتباه سکه غیر بانکی به جای نوع بانکی آن به گوشتان خورده باشد، یا نکاتی پراکنده از منابع مختلف در این باره خوانده باشید. شاید شنیده باشید که خرید سکه غیر بانکی بهتر از بانکی است؛ اما باز هم ندانید سکه بانکی و غیر بانکی چه تفاوت‌هایی دارند یا چگونه می‌توان آن‌ها را از هم تشخیص داد. برای یافتن پاسخ این سوال و آشنایی با دلایل اختلاف و تفاوت قیمت سکه بانکی و غیربانکی، با این نوشته از طلاین همراه باشید.

سکه بانکی و سکه غیر بانکی چیست؟

امروزه سکه تحت نظارت دولت و به صورت مشخص‌تر با رصد دقیق بانک مرکزی هر کشور ضرب می‌شود. به صورت ساده به سکه‌هایی که توسط بانک مرکزی ضرب می‌شوند سکه بانکی، و به آن‌هایی که توسط هر شخص یا کارگاه دیگری تولید می‌شوند، سکه غیر بانکی گفته می‌شود. سکه‌های غیر بانکی برخلاف سکه بانکی، تضمین شده نیستند و ممکن است از نظر ابعاد، شکل، وزن یا عیار با یکدیگر تفاوت داشته باشند.

انواع سکه بانکی

سکه‌های بانکی در ایران در وزن‌های مختلفی تولید می‌شوند. برای مثال سکه تمام بهار آزادی گرانترین و سنگین‌ترین سکه موجود در بازار است، نیم سکه و ربع سکه نیز از انواع سکه‌های بانکی در ایران هستند. انواع سکه بانکی در ایران بسته به سال ضربشان به دو دسته امامی و بهار آزادی تقسیم می‌شوند. تفاوت سکه بهار آزادی و امامی در عرضه و تقاضا و شکل ظاهری آن‌ها است.

انواع سکه غیر بانکی

سکه‌های غیر بانکی را می‌توان با توجه به عیار و جنس آن‌ها به سه دسته تقسیم کرد:

1. سکه غیر بانکی با عیار استاندارد: این نوع سکه عیاری هم‌اندازه با سکه بانکی دارد و در ساخت آن از همان نوع آلیاژ استفاده شده است. سکه غیر بانکی با عیار درست در بازار نسبتا شایع است. با توجه به جنس آن، بیشترین سود در این نوع از سکه برای جاعلان، در زمینه ایجاد و استفاده از حباب سکه است. در صورت در اختیار داشتن سکه غیر بانکی با عیار استاندارد، می‌توانید آن را به ارزش طلای موجود در آن بفروشید.
2. سکه غیر بانکی طلا با عیار پایین: عیارش از سکه بانکی پایین‌تر است. تشخیص آن به همین راحتی‌ها نیست و مثلا نمی‌شود از روی رنگ تشخیصش داد. برای فروش این نوع از سکه، عیار آن تخمین زده می‌شود و با توجه به عیار تخمینی، می‌توانید آن را بفروشید.
3. سکه‌ غیر بانکی غیر طلا: این نوع از سکه همانطور که از اسمش پیداست از جنسی به جز طلا درست می‌شود. جاعلان روی آن آبکاری انجام می‌دهند یا روکش طلا می‌کشند و سکه را وارد بازار می‌کنند. معمولا تنها در صورتی قابلیت فروش دارد که از جنس نقره باشد. در غیر این صورت فقط ممکن است برای کلکسیونر‌های سکه‌های خاص جذاب باشند.

تفاوت قیمت سکه بانکی و غیر بانکی

علت تفاوت قیمت سکه بانکی و غیر بانکی در بازار طلای ایران این موارد است:

1. سکه‌های بانکی با معیار‌های استاندارد بانک مرکزی تولید می‌شوند و قیمت سکه بانکی بر اساس عرضه و تقاضای خرید سکه بستگی دارد و میزان حباب سکه نیز در آن موثر است؛
2. در محاسبه قیمت سکه غیر بانکی مقداری ثابت به‌عنوان اجرت ساخت کارگاه‌های سازنده در نظر گرفته می‌شود.

هم‌چنین تفاوت قیمت سکه بانکی و غیر بانکی به وزن، نوع و تاریخ ضرب آن‌ها نیز بستگی دارد و نمی‌توان عددی مشخص برای آن‌ها در نظر گرفت. اگر قصد مقایسه قیمت سکه بانکی و غیر بانکی را دارید، باید از فروشندگان قیمت لحظه‌ای هر دو را بپرسید و آن‌ها را مقایسه کنید.

شما می‌توانید قیمت انواع سکه را در سایت طلاین به صورت لحظه‌ای مشاهده کنید: جدول قیمت سکه

سکه بانکی بخریم یا غیر بانکی؟

پیش‌تر درباره تفاوت‌های سکه بانکی و غیر بانکی برای شما توضیح دادیم و گفتیم نحوه قیمت گذاری روی این دو نوع از سکه بسیار متفاوت است. بنابراین انتخاب بین سکه بانکی و غیر بانکی تصمیمی است که به قصد خرید شما از سکه، میزان سود مد نظرتان و عوامل دیگر بستگی دارد.

اگر می‌خواهید سکه‌هایی با حباب بیشتر و نوسان‌های قیمتی سریع‌تر را خریداری و با معامله آن‌ها به سود برسید، بهتر است به سراغ سکه‌های بانکی بروید؛ اما اگر می‌خواهید سکه را به عنوان قطعه‌ای طلا برای سرمایه‌ گذاری تهیه کنید، سکه‌های غیر بانکی گزینه بهتری هستند.

البته با خرید سکه غیر بانکی برای سرمایه گذاری شما باز هم مجبور به پرداخت اجرت ساخت می‌شوید. اگر می‌خواهید طلایی بخرید که اجرت ساخت ندارد و نقدینگی آن بالا است، به سراغ طلای آب شده بروید.

روش‌های تشخیص سکه بانکی و غیربانکی

تشخیص تفاوت ربع سکه بانکی و غیر بانکی، نیم سکه یا تمام سکه، اصلا کار راحتی نیست. این مسئله حتی می‌تواند افراد با سابقه را به چالش بکشد. برای تشخیص سکه بانکی و غیر بانکی می‌توانید از معیار‌های زیر استفاده کنید:

• کیفیت ساخت سکه ضرب بانکی بسیار بیشتر از سکه‌های غیر بانکی است و ضخامت، کنگره‌ها و طرح‌های آن‌ها به صورت اصولی ضرب شده‌اند.
• وزن سکه‌های بانکی کاملاً دقیق و بر اساس استاندارد‌های وزنی بانک مرکزی است؛ در حالی که ممکن است وزن سکه‌های غیر بانکی پایین‌تر یا حتی بالاتر از استاندارد‌ها باشد.
• عیار همه سکه‌های بانکی ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است و ۹۰٪ خلوص دارند؛ درحالی که عیار در اغلب سکه‌های غیر بانکی رعایت نشده‌ است.
• طراحی و بسته‌بندی سکه‌های غیر بانکی معمولاً بی‌کیفیت است یا هولوگرام اصل ندارند.

در ادامه هر یک از این معیار‌ها را به صورت دقیق‌تر بررسی می‌کنیم.

شکل ظاهری؛ مهم‌ترین تفاوت سکه بانکی و غیربانکی

بهترین کار برای استفاده از تفاوت در شکل سکه‌ها، استفاده از یک سکه بانکی به عنوان معیار است. ریزه‌کاری‌های سکه‌ای که در مورد آن شک داریم، در کنار یک سکه بانکی بیشتر به چشم می‌آیند. اما در صورتی که فقط به یک سکه دسترسی داشته باشیم و نتوانیم از سکه دیگری به عنوان معیار استفاده کنیم، جدول زیر تفاوت سکه بانکی و غیربانکی را از لحاظ ظاهری مشخص می‌کند.

مشخصات ظاهری سکه بانکی	مشخصات ظاهری سکه غیر بانکی
کنگره‌های یک دست	کنگره‌های غیر یک دست
سطح سکه تخت	سکه اندکی محدب
ضخامت یکسان	ضخامت غیر یکسان
چاپ طرح به صورت منظم	طرح نامنظم چاپ شده

عکس ربع سکه بانکی و غیر بانکی و تفاوت‌های آن‌ها را مشاهده می‌کنید:

تفاوت سکه بانکی و غیربانکی در وزن

وزن سکه بانکی همیشه دقیق است؛ در صورتی که سکه غیر بانکی ممکن است دقیق نباشد. منظور از دقیق نبودن، وزنی کم‌‌تر یا بیش‌تر از میزان استاندارد است. تعجب نکنید! گاهی ممکن است وزن بیشتر باشد. البته این اتفاق در مواقعی می‌افتد که از آلیاژ بی‌کیفیت استفاده شده باشد. در این صورت فروشنده سکه غیر بانکی با اینکه سکه سنگین‌تری به شما فروخته، اما ضرر نکرده است. چرا که پول سکه طلا را از شما گرفته، اما آلیاژ دیگری به شما فروخته است. البته گاهی ممکن است کیفیت مناسب باشد، اما وزن کم‌تری از آن‌چه باید، به عنوان سکه طلا فروخته شود.

برای مثال وزن ربع سکه بهار آزادی دقیقاً برابر با ۲/۰۳۳ گرم است؛ اما وزن ربع سکه غیر بانکی ممکن است چند دهم گرم با این مقدار تفاوت داشته باشد. پس با وزن کردن ربع سکه می‌توانید بانکی یا غیربانکی بودن آن را تشخیص دهید.

عیار سکه؛ معیار متخصص‌ها برای تفاوت سکه بانکی و غیر بانکی

عیار به معنای خلوص یک قطعه طلا و از مهم‌ترین معیار‌های قیمت‌گذاری روی طلا است. همه سکه‌های بانکی عیار دقیقی دارد؛ یعنی اگر یک سکه ۱۰ گرم باشد، حتما ۹۰ درصد آن‌ها را طلای خالص تشکیل داده است و ۱۰٪ آن‌ها از آلیاژ‌های دیگر است. پس عیار همه سکه‌های بانکی ۹۰۰ در ۱۰۰۰ است. در صورتی که در سکه‌های غیر بانکی این مسئله ممکن است کاملا رعایت نشود. توجه کنید که تشخیص عیار سکه، به وسیله مصرف‌کننده عادی قابل انجام نیست و حتما باید توسط کارشناس خبره و به روش‌های عیار سنجی طلا انجام شود.

بسته‌بندی سکه؛ نشان‌دهنده تفاوت سکه غیربانکی و بانکی

بسته‌بندی یا وکیوم سکه از جمله مواردی است که معمولا در تشخیص تفاوت سکه بانکی و غیربانکی مطرح می‌شود. بسته‌بندی سکه‌های غیر بانکی ممکن است دقیق و ظریف نباشد. البته توجه کنید که ما با پدیده «ضرب سکه» در خارج از چارچوب‌های بانک مرکزی طرف هستیم. بنابراین برای اشخاصی که دست به این کار می‌زنند، جعل بسته‌بندی سکه به همراه ذکر چند اسم و آدرس نباید کار چندان سختی باشد. در این مورد توجه به «هولوگرام» شاخص بهتری است.

برای اطلاعات بیشتر می‌توانید این نوشته را بخوانید: همه چیز درباره پلمپ سکه

سخن آخر درباره خرید سکه بانکی یا غیر بانکی

در این نوشته دیدیم که سکه‌های غیر بانکی و بانکی چه تفاوت‌هایی دارند. در بازار حرفه‌ای طلا عده‌ای به سراغ خرید و فروش سکه‌های غیر بانکی هم می‌روند؛ اما باید مراقب باشید که به جای سکه بانکی، به اشتباه سکه غیر بانکی که استاندارد‌های پایین‌تری دارد را خریداری نکنید. در این نوشته به مقایسه کامل و بررسی انواع تفاوت سکه بانکی و غیر بانکی پرداختیم تا بتوانید تصمیم بهتری بگیرید. هم‌چنین به شما گفتیم که تفاوت قیمت سکه بانکی و غیر بانکی از کجا ناشی می‌شود. برای شناخت بهتر بازار سکه هم‌چنین می‌توانید این نوشته را بخوانید: انواع سکه

هم‌چنین اگر دوست دارید به بازار جذاب سرمایه گذاری طلا وارد شوید، بهترین انتخاب برای شما طلای آب شده است که اجرت ساخت و حباب‌های هیجانی ندارد. اگر می‌خواهید یک سرمایه گذاری امن و پرسود را آغاز کنید، در طلاین ثبت‌نام نمایید.

سوالات متداول: